Lęk nierozerwalnie łączy się z życiem człowieka. Towarzyszy mu od narodzin, a jego odczuwanie jest częścią naszej natury. Lęki mogą przyjmować różne formy, ale należy podkreślić, że w życiu człowieka odgrywa bardzo ważną rolę gdyż może uchronić przed zagrożeniem ostrzegając o niebezpiecznych sytuacjach. Skoro więc lęk towarzyszy człowiekowi na wszystkich etapach życia nie powinno dziwić dorosłych, że wyraźnie zaznacza swoją obecność w życiu małych dzieci. Dzieci na ogół boją się różnych rzeczy, ale nie wszystkie muszą wywoływać w nich lęk. Najistotniejszym elementem udzielania dziecku pomocy w takich sytuacjach jest odróżnienie strachu od lęku.
Strach to uczucie, że jednostce zagraża coś konkretnego np. Strach przed nadjeżdżającym autobusem. W tym wypadku niebezpieczeństwo jest bardzo widoczne i obiektywne, a także zrozumiałe dla innych. W przypadku lęku jest inaczej, lęk znajduje się wewnątrz jednostki, a niebezpieczeństwo odczuwane jest ukryte i subiektywne. Aby pokonać strach u dziecka, wystarczy pozbyć się jego przyczyny, natomiast pokonanie lęku jest trudne gdyż tkwi on w psychice dziecka.
Rodzaje lęków - przykłady:
Dziecko siedmio-, ośmiomiesięczne- w tym okresie może pojawić się lęk nazywany separacyjnym, który jest wynikiem nawiążania więzi z matką lub osobą najczęściej się nim zajmującą.
Dziecko dwuletnie - w tym wieku najczęściej pojawiają się lęki słuchowe np. związane z głośnymi odgłosami ciężarówek itp. Pojawiają się również lęki wizualne, których przyczyną mogą być ciemne kolory, duże nieznane przedmioty. W tym wieku mamy do czynienia z lękami związanymi z ludźmi, które wywołać może np. nieoczekiwany wyjazd matki. W wieku dwóch i pół lat mamy do czynienia z wieloma lękami, ale przeważają lęki przestrzenne, które wywołać może przesuwanie dużych przedmiotów, takich jak szafa czy też nadjeżdżający samochód. U trzylatków spotykamy się z lękami wizualnymi , które przeważają nad pozostałymi. Lęki te mogą wywołać policjanci, nieznajome zwierzęta a także wieczorne wyjście rodziców czy też czarownice z bajek.
U czterolatków mamy powrót lęków słuchowych. W wieku pięciu lat dziecko nie przejawia zbyt wielu lęków ale przewagę mają wizualne. Natomiast u sześciolatka mamy do czynienia z bardzo dużym natężeniem lękowym, które głównie wywołanymi przez dzwonek telefonu czy do drzwi. Pojawia się niepokój związany ze światem nadprzyrodzonym czyli z czarownicami czy wiedźmami. Mamy styczność z lękiem przestrzennym, który wywołany jest obawą przed zgubieniem się, a także ze strachem przed żywiołami.
Źródła lęku.
Duży udział w pojawianiu się lęków u dzieci ma z całą pewnością telewizja. Małe dzieci często nie są w stanie odróżnić fikcji od prawde. Świat kreowany przez telewizję bywa czasami groźny, a dziecko nie jest w stanie zrozumieć treści i w ten sposób narażone jest na strach. Siedzie przed telewizorem z poczuciem strachu i niemożnością zmiany sytuacji w jakiej się znalazło. Nie oznacza to, że wszystkie programy są złe. Jednak rodzice powinni kontrolować programy, które oglądają ich pociechy i mieć wpływ na zawarte w nich treści.
Nigdy nie wolno się wyśmiewać z lęków dziecka, ani zawstydzać go z tego powodu. Nigdy nie należy na siłę zmuszać go do pokonywania lęków, gdy nie jest jeszcze na to gotowe.
Należy pozwolić dziecku na unikanie sytuacji, które wzbudzają w nim lęk czy strach do czasu kiedy samo zdecyduje się na konfrontacją z tym zjawiskiem. Najlepszą metodą jest przede wszystkim cierpliwość rodziców i metoda małych kroczków.
Informacje zaczerpnięte czasopisma "Wychowanie w Przedszkolu"