Od tego, w jaki sposób nauczyciel i rodzic będzie stymulował rozwój dzieci, będzie w dużej mierze zależał poziom ich umiejętności i wiadomości niezbędnych do osiągnięcia dojrzałości szkolnej. Dojrzałości szkolna to gotowość do podjęcia obowiązku szkolnego, rozpoczęcia nauki w szkole, uwarunkowana osiągnięciem takiego rozwoju fizycznego, emocjonalno-społecznego i umysłowego, który umożliwia sprostanie obowiązkom szkolnym.
Już od najmłodszych grup praca wychowawcza przedszkola zmierza do zapewnienia dziecku dobrego startu w szkole . Każdy rodzic powinien współdziałać i być aktywnym partnerem
z nauczycielem tak, aby każde dziecko prawidłowo się rozwijało. Rodzice powinni mieć świadomość tego, że dojrzałość szkolna to nie, jak wielu z nich uważa, przygotowanie dziecka do czytania, pisania i liczenia, ale przede wszystkim jest ona osiągnięciem takiego poziomu dojrzałości poszczególnych obszarów rozwoju, które będą warunkowały osiąganie sukcesów i chęć podjęcia przez dzieci nowych wyzwań.
Rodzice powinni zatroszczyć się o dojrzałość fizyczną swojego dziecka rozumiana jako ogólną sprawność organizmu i zdrowie. Przygotowując dziecko do szkoły, należy zadbać o rozwój jego sił fizycznych- dziecko powinno radzić sobie ze zmęczeniem i umieć się odpowiednio relaksować.
Rodzice powinni mieć świadomość, że siedzenie w ławce, noszenie ciężkiego tornistra i wykonywanie różnych zadań umysłowych jest często trudne nawet dla zdrowego, silnego i sprawnego dziecka, dlatego warto zadbać o jego kondycje.
Do prawidłowego wykonywania zadań szkolnych, takich jak pisanie, rysowanie, wycinanie, wydzieranie, konstruowanie czy nawlekanie koralików, niezbędna jest duża sprawność rąk, koordynacja ruchowa i ruchowo-wzrokowa. Jeżeli dziecko nie osiągnie dojrzałości w tym zakresie mogą wystąpić trudności, które staną się przyczyną wielu porażek.
Dziecko uczęszczające do przedszkola nieustannie kształtuje swoje postawy społeczne. Dziecko dojrzałe społecznie prawidłowo nawiązuje kontakty z rówieśnikami i dorosłymi, potrafi współdziałać w zespole, przestrzega reguł i przyjętych zasad. Dbając o osiągnięcie przez dziecko dojrzałości społecznej, powinniśmy zatroszczyć się o to, by potrafiło być zdyscyplinowane, obowiązkowe i samodzielne.
Nauczyciele często obserwują sytuacje, w których rodzice wyręczają dzieci w wykonywaniu czynności samoobsługowych. Na etapie osiągnięcia dojrzałości szkolnej samodzielność dziecka powinna dotyczyć nie tylko czynności samoobsługowych, takich jak ubieranie się ,je4dzenia, mycie, czesanie, ale także umiejętności samodzielnego przygotowania się do zajęć, spakowanie plecaka itp.
Dziecko idące do szkoły powinno się wykazać umiejętnością zrozumienia prostych sytuacji społecznych, umiejętnością rozróżnienia pomiędzy tym, co jest dobre, a co złe. Musi wiedzieć, że nie wolno krzywdzić innych ani niszczyć cudzej własności czy przywłaszczać sobie znalezionych rzeczy. Dziecko dojrzałe społecznie dobrze się czuje w grupie, z ochotą podejmuje zadania nakierowane na inne osoby, potrafi pełnić wyznaczone role społeczne lub dyżury.
Niezwykle ważna dla osiągnięcia sukcesów w szkole jest dojrzałość emocjonalna. To zdolność do przeżywania bogatego i zróżnicowanego świata uczuć. Dziecko dojrzałe emocjonalnie powinno odpowiedni do swojego wieku i możliwości wykazywać się umiejętnościami panowania nad emocjami oraz ich kontrolowania. Kształtując dojrzałość emocjonalną, warto zadbać o to, by dziecko potrafiło prawidłowo reagować zarówno na pozytywne, jak i negatywne uwagi dotyczące jego zachowania i postępów.
Aspekt dojrzałości szkolnej, na który rodzice najczęściej zwracają uwagę, to dojrzałość umysłowa dziecka, która przejawia się w zainteresowaniu nauką, zwłaszcza czytaniem, pisaniem, liczeniem. Posiadanie przez dziecko tych umiejętności warunkuje zdaniem rodziców sukces w szkole. Rozwój umysłowy jest niezwykle ważny, jednak bez dojrzałości fizycznej, społecznej i emocjonalnej nie daje on gwarancji osiągnięcia dojrzałości szkolnej.
Analizując rozwój umysłowy dziecka, warto zwrócić uwagę na to, czy potrafi ono przez dłuższy czas skupić uwagę na tej samej czynności i śledzić treść opowiadanej lub czytanej bajki. Mowa dziecka powinna być poprawna pod względem artykulacyjnym, a słownictwo na tyle bogate, by móc bez problemu porozumiewać się z innymi. Dziecko idące do szkoły nie powinno mieć problemów ze zrozumieniem przekazywanych wiadomości, poleceń, treści bajek czy lektur, powinno być gotowe do kształtowania wyobraźni i myślenia pojęciowego.
Oceniając dojrzałość umysłową dziecka, należy zwrócić uwagę na poziom rozwoju percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo- ruchowej oraz analizy i syntezy słuchowej. Opanowanie tych funkcji w dużej mierze decyduje o zdolności do nauki pisania i czytania.
Każdy rodzic powinien prowadzić obserwację swojego dziecka w zakresie samodzielnych umiejętności oraz posiadanej wiedzy. Aby rodzic mógł sprawdzić umiejętności dziecka 5,6 letniego może skorzystać z poniżej podanych propozycji.
Dziecko powinno:
- być ciekawe świata zainteresowany tym co go otacza ( bada, pyta, eksperymentuje)
- umieć klasyfikować i segregować przedmioty, obrazki, grupuje wg kryteriów, wymienia pory roku i związane z nimi zabawy i zjawiska
- potrafić wstawić przedmiot w odpowiednie miejsce w już ułożonym szeregu
- mieć umiejętność słownego porozumiewania się
- potrafić opowiedzieć historyjkę obrazkową
- umieć kontaktować się z rówieśnikami
- być samodzielne
- podejmować uczenie się pod kierunkiem osoby dorosłej, zapamiętać i wykonać polecenia, często zadawać pytania.
- być sprawnym pod względem ruchowym i manualnym
- interesować się czytaniem i pisaniem, matematyką, a także książkami, słuchać i oglądać przez dłuższy czas
- rozumieć sens umownych znaków
- układać układanki i puzzle
- dzielić zdania na wyrazy
- dzielić wyrazy na sylaby i łączyć sylaby w wyraz, znać i stosować liczebniki porządkowe, dodawać i odejmować „konkretne” przedmioty czy liczmany